Tri.nh Co^ng So+n, ngu+o+`i
giu+~a hai la(`n dda.n
Phaïm Traàn
Meï ôi ñöùng
giöõa hai laèn ñaïn
Ñoå maùu tim con chaûy höôùng
naøo
Vu+o+ng DDu+'c Le^. (1968)
Hoa Thi.nh DDo^'n.- Gio+` 12:45
chie^`u nga`y 1-4-2001, ta.i be^.nh
vie^.n Cho+. Ra^~y, la` gia^y phu't ddau buo^`n cho ne^`n a^m
nha.c va`
va(n ho'a Vie^.t Nam khi Tri.nh Co^ng So+n li`a ddo+`i.
O+? tuo^?i 62, ngu+o+`i nghe^.
sy~ no^?i tie^'ng kha('p The^' gio+'i
vo+'i nhu+~ng do`ng nha.c va` lo+`i ca tha^'m sa^u va`o lo`ng
mo^~i
ngu+o+`i, kho^ng pha^n bie^.t ma`u da, chu?ng to^.c va` y' thu+'c
he^.,
Tri.nh Co^ng So+n dda~ dde^? la.i cho ddo+`i ho+n 40 na(m dda^'y
a('p
ye^u thu+o+ng va` kho^ng ha^.n thu`, ke^? tu+` nha.c pha^?m U+o+'t
Mi
(1958) qua tie^'ng ha't Thanh Thu'y.
Anh vie^'t :" Nhi`n la.i
qua~ng ddo+`i mi`nh dda~ ddi, to^i ca?m tha^'y
kho^ng co' gi` pha?i a^n ha^.n. To^i va^~n la` ddu+'a tre? tho+
trong
nghe^. thua^.t, lo`ng co`n tra`n dda^`y ca?m hu+'ng. To^i va^~n
co`n ham
me^ ho.c ho?i quanh mi`nh va` co`n ddu? ha`o hu+'ng mo+? ra nhu+~ng
cuo^.c ddo^'i thoa.i, ddo^.c thoa.i vo+'i ca^y co? thie^n nhie^n,
vo+'i
con ngu+o+`i qua ca khu'c du+o+'i a'nh sa'ng hie^`n ho`a nha^n
ha^.u
cu?a nhu+~ng nga`y to^i ddang so^'ng.... Vo+'i ca khu'c, to^i
la`
ngu+o+`i ti`nh cu?a thie^n nhie^n, la` ngu+o+`i ba.n cu?a nhu+~ng
em
be'. Qua ca khu'c, to^i dda~ dde^'n ga^`n va` dda~ ddi xa nhu+~ng
chuye^.n ti`nh, dda~ tham du+. nhu+~ng no^~i ha^n hoan cu?a ddo+`i
ngu+o+`i va` cu~ng ga'nh nhe. giu`m nhu+~ng phie^`n muo^.n. Ca
khu'c la`
ddo+`i so^'ng thu+' hai sau ca'i tha^n the^? ma` cha me. dda~
sinh
tha`nh" (Tri'ch "Pha'c tha?o cha^n dung to^i trong "Nha.c
va` ddo+`i -
NXB To^?ng ho+.p Ha^.u Giang)
So+n dda~ ga^`n gu~i vo+'i mo.i
ngu+o+`i qua nhu+~ng ba?n nha.c va`
lo+`i ca cho^'ng chie^'n tranh ye^u ho`a bi`nh va` ye^u ngu+o+`i,
nhu+ng
dde^'n khi che^'t anh la.i thie^'u nhu+~ng ca sy~ dda~ tu+`ng
nho+` anh
ma` so^'ng, nho+` co' anh ma` ddu+o+.c no^?i danh, trong so^'
na`y co'
Kha'nh Ly.
Chi? co' tie^'ng ha't Kha'nh
Ly mo+'i la`m no^?i nha.c Tri.nh Co^ng
So+n, cu~ng nhu+ Tha'i Thanh dda~ ddu+a te^n tuo^?i Pha.m Duy
le^n
ddi?nh cao cu?a nghe^. thua^.t trong nhie^`u chu.c na(m.
Kho^ng ai co' the^? thay Kha'nh
Ly, du` la` Vi~nh Trinh - em ruo^.t cu?a
So+n, dde^? ha't nha.c ho. Tri.nh. Cu~ng nhu+ cha(?ng mo^.t ca
sy~ na`o
co' the^? la^~n lo^.n vo+'i tie^'ng ha't "vu+o+.t tho+`i
gian" cu?a
Tha'i Thanh khi nghe ba` ha't nha.c Pha.m Duy.
Nhu+~ng Tha'i Ha(`ng, Tha'i
Hie^`n, Tha'i Tha?o, Duy Quang, Y' Lan la`
hie^`n the^, la` con va` cha'u ma` co' ai ha't nha.c Pha.m Duy
hay
ba(`ng Tha'i Thanh ?
Vi` the^' ma` Kha'nh Ly dda~
nhi`n nha^.n nu+?a ddo+`i so^'ng cu?a
Tri.nh Co^ng So+n la` nu+?a ddo+`i mi`nh va` co^ dda~ cha^n tha`nh
bie^'t o+n So+n dda~ la`m cho te^n co^ ru+.c sa'ng. Mo^~i khi
nghe
Kha'nh Ly ha't, hi`nh a?nh Tri.nh Co^ng So+n hie^.n ra tru+o+'c
ma('t
nhu+~ng ngu+o+`i bie^'t anh. Nhu+ng lo+'n ho+n la` ddo^'i vo+'i
nhu+~ng
ai chu+a tu+`ng ga(.p Tri.nh Co^ng So+n. Ho. chi? nghe nha.c cu?a
anh
ma` dda~ tha^'y ga^`n gu~i, dda~ ca?m nha^.n ddu+o+.c ta^'m lo`ng
nha^n
ha^.u bao la cu?a anh vo+'i ca^y co? va` con ngu+o+`i.
Ba'o Lao DDo^.ng ra nga`y 3-4
vie^'t: "Chie^`u 1.4, khi So+n vu+`a na(`m
xuo^'ng, xung quanh anh chi? co' ngu+o+`i tha^n va` ma^'y ngu+o+`i
ba.n
- ca'c ho.a si~, kie^'n tru'c su+, nha` ba'o..., co' ra^'t i't
ca'c
nha.c si~ va` ca si~, tru+` ca si~ Lan Ngo.c va` nghe^. si~ saxophone
Tra^`n Ma.nh Tua^'n. Mo^.t va`i ngu+o+`i trong nho'm "Nhu+~ng
ngu+o+`i
ba.n" ddang ddi co^ng ta'c o+? Ta^y Nguye^n, nha.c si~ To^n
Tha^'t La^.p
va` ca si~ Ho^`ng Nhung thi` ddang o+? Australia, co`n ngu+o+`i
ba.n
tha^m giao, ho.a si~ Tri.nh Cung la.i ddang o^'m na(.ng o+? ta^.n
be^n
My~. Mo^.t su+. ra ddi kho^ng o^`n a`o, co' pha^`n la(.ng le~,
chi? co'
tie^'ng ke`n cu?a Tra^`n Ma.nh Tua^'n ddu+a tie^~n vo+'i chu't
ho^`i
u+'c ru+.c sa'ng ve^` Tri.nh Co^ng So+n trong "Ca't bu.i"
va` "Mo^.t
co~i ddi ve^`". So+n na(`m ddo', tha^n xa'c be' nho?, ga^`y
go`. Cuo^'i
cu`ng thi` ngu+o+`i ta cu~ng ca^'t ddi ca(.p ki'nh tra('ng - va^.t
ba^'t
ly tha^n cu?a So+n khi co`n so^'ng dde^? tra? anh ve^` vo+'i ca't
bu.i."
So+n dda~ che^'t nhu+ khi anh
co`n so^'ng. Ba.n be` cu?a anh thi`
nhie^`u, ngu+o+`i me^'n mo^. anh cu~ng ra^'t ddo^ng -- trong so^'
na`y
co' tre^n 20 trie^.u di~a nha.c cu?a anh ddu+o+.c tie^u thu. o+?
Nha^.t
va` nhie^`u nu+o+'c kha'c - nhu+ng So+n dda~ ra ddi "kho^ng
o^`n a`o,
co' pha^`n la(.ng le~", te? nha.t o+? be^.nh vie^.n Cho+.
Ra^~y vo+'i
nhu+~ng chu+'ng be^.nh xo+ gan, suy tha^.n, tie^?u ddu+o+`ng,
xua^'t
huye^'t tie^u ho'a va` vie^m pho^?i na(.ng (tri'ch Bu`i Chie^'n,
ba'o
Lao DDo^.ng 3-4-01) !
Vo+'i ba(`ng ddo' chu+'ng be^.nh
hie^?m nghe`o ma` So+n dda~ ca^`m cu+.
ddu+o+.c to+'i va`i na(m, nhu+ng la^`n nha^.p vie^.n nga`y 26-3
vu+`a
ro^`i la` chuye^'n va`o nha` thu+o+ng sau cu`ng cu?a ngu+o+`i
nghe^. sy~
no^?i tie^'ng nha^'t trong 20 na(m chie^'n tranh va` ve^` sau.
Tu+` Bie^?n nho+', Die^~m xu+a,
Ha. tra('ng, Nhi`n nhu+~ng mu`a thu ddi,
No^'i vo`ng tay lo+'n, Tu+o^?i dda' buo^`n, Ti`nh nho+' ...cho
dde^'n Ca
dao me., Me. ngo^`i ru con hay Em co`n nho+' hay em dda~ que^n,
Huye^`n
thoa.i me., Chie^`u tre^n que^ hu+o+ng to^i, Em la` bo^ng ho^`ng
nho?
v.v... Tri.nh Co^ng So+n dda~ ru chu'ng ta ve^` vo+'i ti`nh ngu+o+`i,
ti`nh ruo^.t thi.t va` ti`nh gio^'ng no`i.
So+n kho^ng ha^.n thu`, kho^ng
oa'n than va` kho^ng tra'ch mo'c ai trong
nha.c cu?a mi`nh. Anh chi? bie^'t no'i le^n nhu+~ng khao kha't
cu?a
mo^.t con ngu+o+`i va` cu?a mo.i ngu+o+`i muo^'n so^'ng bi`nh
an, coi ai
cu~ng la` anh em du` la` ngu+o+`i chu+a quen.
Ne't nga^y tho+, ho^`n nhie^n
cu?a mo^.t nghe^. sy~ trong So+n dda~
ddu+a anh dde^'n ga^`n vo+'i nhu+~ng em nho? cu?a ddo^`ng que^,
vo+'i
nhu+~ng ba` me. ngo^`i cu+?a cho+` con trong chie^'n chinh, vo+'i
nhu+~ng ruo^.ng ddo^`ng co? cha'y va` nhu+~ng ca?nh so^'ng nghe`o
na`n
cu?a nhu+~ng ngu+o+`i da^n lam lu~ bo^'n mu`a va^'t va? ngu+o+.c
xuo^i.
Anh tu+`ng vie^'t :
"Mo^.t buo^?i sa'ng mu`a
xua^n Mo^.t ddu+'a be' ye^n na(`m Bo+` mo^i
du+o+`ng tha^`m ho?i: Co' thie^n dda`ng hay kho^ng ?"
Hay :
"Me. ngo^`i ru con ddong
ddu+a vo~ng buo^`n, ddong ddu+a tuo^?i nho?
Me. ngo^`i ru con ru ma^y va`o
ho^`n, la.y tro+`i mu+a tuo^n..."
Hoa(.c :
"Tu+`ng ngu+o+`i ti`nh
bo? ta ddi Nhu+ nhu+~ng do`ng so^ng nho? O^i
nhu+~ng do`ng so^ng nho? Lo+`i he.n the^` la` nhu+~ng co+n mu+a".
......... "Ma(.t tro+`i, ma(.t tro+`i dda~ le^n Co`n nhi`n,
co`n nhi`n
tha^'y con ngu+o+`i. Mo^.t nga`y ti`nh co+` bie^'t em La` nga`y
la.
lu`ng nha^'t tra^`n gian..."
Ho^`n nhie^n, trong sa'ng cu?a
Tri.nh Co^ng So+n la` nhu+ the^' nhu+ng
du+o+`ng nhu+ So+n dda~ ma^'t pha^`n lo+'n tuo^?i tho+ cu?a mi`nh.
Anh vie^'t : " To^i luo^n
luo^n nho+' thu+o+ng tuo^?i tre?, tuo^?i tre?
cu?a ti`nh ye^u no^`ng na`n. Khi to^i ye^u thu+o+ng ca'i tuo^?i
ddo+`i
nga`o nga.t hu+o+ng hoa na`y thi` ddo^`ng tho+`i to^i cu~ng ye^u
mo^.t
co~i ddo+`i to^i dda~ ma^'t." (Nha^n Da^n, 4-3-01)
Qua? thu+.c la` So+n dda~ ma^'t
ra^'t nhie^`u trong cuo^.c ddo+`i cu?a
anh. Sinh ra ta.i Daklak (Ban Me^ Thuo^.t) na(m 1939, nhu+ng que^
anh
o+? Hue^'. Cha ma^'t so+'m, me. o+? xa, mo^.t mi`nh So+n lu+u
la.c
dda^'t Sa`i Go`n tu+` 1956 dde^? mu+u sinh. A^m nha.c dde^'n vo+'i
anh
nhu+ mo^.t tu+. nhie^n tu+` lu'c le^n 10, nhu+ng So+n kho^ng bao
gio+`
co' y' ddi.nh tro+? tha`nh Nha.c sy~.
Anh vie^'t: "Thuo+? a^'y,
to^i la` mo^.t ddu+'a be' thi'ch ca ha't.
Mu+o+`i tuo^?i bie^'t solfege, che'p la.i nhu+~ng ba`i ha't ye^u
thi'ch
ddo'ng tha`nh ta^.p, cho+i dda`n mandolin va` sa'o tru'c. Mu+o+`i
hai
tuo^?i co' ca^y dda`n guitar dda^`u tie^n trong ddo+`i va` tu+`
ddo'
su+? du.ng guitar nhu+ mo^.t phu+o+ng tie^.n quen thuo^.c dde^?
dde^.m
cho chi'nh mi`nh ha't..." (Pha'c tha?o cha^n dung to^i)
Su+. ba('t dda^`u gia?n di.
va` vo^ tu+ nhu+ the^', ve^` sau, dda~ ba`ng
ba.c pha?n a?nh trong ha`ng tra(m ta'c pha^?m cu?a So+n ma` ai
cu~ng
nhi`n tha^'y. So+n co' mo^.t ti`nh ye^u ro^.ng kha('p vo+'i mo.i
ngu+o+`i, ngay ca? vo+'i nhu+~ng ngu+o+`i dda~ coi anh quay lu+ng
ve^`
phi'a ho..
Anh vie^'t tie^'p trong ho^`i
ky' :" Pha?i cho+` dde^'n lu'c soi gu+o+ng
mi`nh tha^'y to'c kho^ng co`n mang ma`u xanh cu~ nu+~a, mo+'i
nha^.n ra
ddu+o+.c he^'t no^~i kha't khao ddu+o+.c ye^u thu+o+ng ma~i ma~i
con
ngu+o+`i va` cuo^.c so^'ng. Ye^u thu+o+ng con ngu+o+`i cu~ng la`
ye^u
thu+o+ng tie^'ng ha't bo+?i vi` tie^'ng ha't mang trong no' ta^m
ho^`n
cu?a con ngu+o+`i. Tie^'ng ha't se~ mo.c le^n xanh tu+o+i tre^n
cuo^.c
ddo+`i na`y nhu+ nhu+~ng ca^y tu+? ddinh hu+o+ng mo.c tra`n tho+m
tho
tre^n nhu+~ng ca'nh ddo^`ng vo^ ta^.n."
Chi'nh nhu+ va^.y So+n a.. Chi?
co' tie^'ng ha't cu?a ye^u thu+o+ng
mo+'i ddem con ngu+o+`i ga^`n la.i vo+'i nhau vi` tie^'ng ha't
kho^ng
mang mo^.t ma`u sa('c chi'nh tri. na`o. Chi? co' ngu+o+`i nghe
mo+'i
bie^'n no' tha`nh tu` nha^n.
Ne^'u cha(?ng may cho dde^'n
ba^y gio+` ma` ha~y co`n co' ngu+o+`i nghi~
ra(`ng, nha.c "pha?n chie^'n" (hay ye^u ho`a bi`nh)
cu?a Tri.nh Co^ng
So+n dda~ la`m na?n lo`ng chie^'n sy~, dda~ "no^'i gia'o
cho gia(.c"
thi` cu~ng ne^n bi`nh ta^m nghi~ xem ta.i sao chu'ng ta va^~n
say me^
nghe nha.c pho^? tho+ Xua^n Die^.u, The^' Lu+~ va` Huy Ca^.n ?
Kho^ng ai phu? nha^.n ddo' la`
nhu+~ng ta'c pha^?m hay, nhu+ng cu~ng
chi'nh nhu+~ng nha` tho+ tie^`n chie^`n na`y dda~ la`m ra nhie^`u
ba`i
tho+ sa('t ma'u ho^ ha`o che'm gie^'t nhu+~ng ngu+o+`i vo^ to^.i
trong
tho+`i ky` "Ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t" tu+` 1953 dde^'n
1956 o+? mie^`n
Ba('c va` vu`ng Vie^.t Minh ta.m chie^'m trong Nam.
Ho. cu~ng dda~ vie^'t vo^ so^'
ta'c pha^?m hoan ho^ o^ng Ho^` va` dda?ng
Co^.ng sa?n Vie^.t Nam, nhu+~ng ngu+o+`i dda~ va` ddang la`m ha.i
dda^'t
nu+o+'c, ddem ddo'i nghe`o dde^'n cho mo.i ngu+o+`i.
Ta ha~y ddo.c Xua^n Die^.u :
"Anh em o+i ! quye^'t chung
lu+ng DDa^'u tranh tie^u die^.t ta`n hung
tu+? thu` DDi.a ha`o ddo^'i la^.p ra tro Lu+ng chu+`ng pha?n ddo^.ng
dde^'n gio+` tan xu+o+ng. Tha('p dduo^'c cho sa'ng kha('p ddu+o+`ng
Tha('p dduo^'c cho sa'ng ddi`nh la`ng dde^m nay. Lo^i co^? bo.n
no' ra
dda^y Ba('t quy` gu.c xuo^'ng, ddo.a dda^`y che^'t tho^i."
Co' ai nghi~ mo^.t Nha` tho+
ye^u ddo+`i, say thie^n nhie^n nhu+ Xua^n
Die^.u ma` da'm ddang ta^m vie^'t nhu+ the^' ?
Trong nhu+~ng na(m co`n la.i,
So+n buo^`n la('m. To^i ddu+o+.c nghe ke^?
la.i. Anh buo^`n vi` be^.nh dda~ nhie^`u, nhu+ng ca'i buo^`n to
lo+'n
ho+n, tra(n tro+? va` nhu+'c nho^'i ho+n la` dda~ co' nhu+~ng
ngu+o+`i
ba.n chi' ti`nh, tu+`ng ca('n ho^.t ga.o la`m ddo^i va` tu+`ng
ye^u
thu+o+ng anh, dda~ bo? anh ma` ddi.
Nhu+~ng ngu+o+`i na`y dda~ le^n
a'n anh quay lu+ng sau nga`y 30-4-1975.
Nhu+ng co' ma^'y ai bie^'t ra(`ng anh dda~ pha?i nga^.m dda('ng
nuo^'t
cay so^'ng tie^'p tha^n pha^.n cu?a mo^.t con ta(`m, du` dda~
kie^.t
su+'c, va^~n co`n pha?i nha? to+ giu+~a lo`ng pho^' o^`n a`o nhu+ng
lo+
dda~ng cu?a Sa`i Go`n ?
Ba^y gio+` thi` So+n dda~ ra
ddi "kho^ng o^`n a`o, co' pha^`n la(.ng
le~" nhu+ cuo^.c ddo+`i cu?a anh. Anh kho^ng co`n ca^`n nhu+~ng
ngu+o+`i
ba.n hie^?u nha^`m anh pha?i gia?i thi'ch ta.i sao ho. bo? anh.
Tri.nh Co^ng So+n dda~ vu+o+.t
le^n mo.i nho? nhoi cu?a cuo^.c ddo+`i,
dda~ ddu+'ng tre^n ddi?nh cao cu?a a^m nha.c dde^? coi thu+o+`ng
mo.i
vie^.c, ke^? ca? ha`nh ddo^.ng gie^'t anh ba(`ng lo+`i no'i va`
nhu+~ng
ngu+o+`i chi? bie^'t lo+.i du.ng anh.4/01
Westminster ( Nguye^n Nga^n)
- DDe^m 4/4/2001 lu'c 7:00 ta.i nha` ha`ng
Seafood Word khoa?ng 200 tha^n hu+~u cu`ng dde^'n tham du+. buo^?i
tie^~n bie^.t co^' nha.c si~ ta`i danh Tri.nh Co^ng So+n trong
khi be^n
ngoa`i cu~ng co' l ngu+o+`i mang kha^?u hie^.u TA.I SAO? WHY?
nha(`m
pha?n ddo^'i ban to^? chu+'c tuy nhie^n khoa?ng 8:30 thi` ngu+o+`i
na`y
tu+. ddo^.ng ru't lui .
Trong pho`ng a(n nha` ha`ng
sau lo+`i gio+'i thie^.u nga('n go.n cu?a
Ho^`ng Va^n, nha.c si~ Hoa`ng Thi Thao thay ma(.t ban to^? chu+'c
dda~
tri`nh ba`y tha^n the^' va` su+. nghie^.p cu?a nha.c si~ ho. Tri.nh,
anh
dda~ no'i kha' dda^`y ddu? ve^` ngu+o+`i nha.c si~ na`y tu+` khi
ra
ddo+`i dde^'n gia^y phu't cuo^'i cuo^.c ddo+`i .
Tie^'p dde^'n BS Vo~ va(n Tu`ng
va` LS Le^ Tru+o+`ng Xua^n dda~ ta?n
ma.n ddo^i ky? nie^.m cu`ng Tri.nh Co^ng So+n cu~ng nhu+ va`i
nha^.n
xe't ve^` ne't nha.c ho. Tri.nh.
Phu't gia^y xu'c ddo^.ng nha^'t
la` khi nha.c si~ vi~ ca^`m Lua^n Vu~
ddo^.c ta^'u ta'c pha^?m dda^`u ddo+`i cu?a Tri.nh Co^ng So+n
(U+o+'t
Mi). Anh dda~ tri`nh ta^'u vo+'i ta^'t ca? ta^'m lo`ng ye^u me^'n
TCS
ma` thuo+? nho? anh dda~ tu+`ng ddu+o+.c ngu+o+`i nha.c si~ na`y
o^m
a^'p; kha'n thi'nh gia? nhi`n Lua^n Vu~ run ra^?y trong khi nu+o+'c
ma('t cu?a anh ro+i nhie^`u tre^n tha^n dda`n.
Rie^ng Ho.a si~ Tri.nh Cung
(mo^.t ngu+o+`i ba.n tha^n cu?a TCS) dda~
no'i ve^` su+. nghie^.p a^m nha.c cu?a Tri.nh co^ng So+n; le~
di~ nhie^n
anh kho^ng the^? ddie^?m he^'t ho+n 600 ta'c pha^?m ma` TCS dda~
vie^'t
nhu+ng tu+` U+o+'t Mi, Tri.nh Cung dda~ da^~n da('t mo.i ngu+o+`i
ddi
va`o ca'c giai ddoa.n quan tro.ng vo+'i nhu+~ng tho+`i ddie^?m
ddo^?i
thay trong suy nghi~ cu~ng nhu+ tra(n tro+? cu?a TCS vo+'i ti`nh
ye^u,
dda^'t nu+o+'c, tha^n pha^.n con ngu+o+`i va` anh cho ra(`ng cu.m
tu+`
"nha.c si~ pha?n chie^'n" da`nh cho TCS hoa`n toa`n
kho^ng ddu'ng TCS
chi? no'i le^n nhu+~ng gi` ma` ha`ng trie^.u thanh nie^n va`o
tha^.p
nie^n 60-70 dda~ suy nghi~. Theo anh TCS la` mo^.t nghe^. si~
ye^'u
dduo^'i ve^` tinh tha^`n cu~ng nhu+ the^? xa'c, anh chi? co' l
cho.n
lu+.a la` no'i le^n ta^'t ca? nhu+~ng gi` hie^.n hu+~u quanh anh
qua
ngo^n ngu+~ cu?a thi ca va` a^m nha.c trong cu`ng lu'c TCS vie^'t
"Cho
mo^.t ngu+o+`i na(`m xuo^'ng" ta(.ng rie^ng Co^' DDa.i ta'
kho^ng qua^n
Lu+u Kim Cu+o+ng thi` anh cu~ng ca tu.ng ca? nhu+~ng ba` me. cha('t
chiu
nuo^i con kha'ng chie^'n. Anh la` l nghe^. si~ bi. ddi giu+~a
hai la(`n
dda.n be^n na`y cu~ng nhu+ be^n kia dde^`u kho^ng nha^.n anh la`
ngu+o+`i cu?a mi`nh ma(.c du` ca? hai dde^`u say me^ nghe he^'t
nhu+~ng
gi` anh dda~ vie^'t ra va` cuo^'i cu`ng Tri.nh Cung dda~ no'i:
TCS cu~ng
nhu+ to^i va` ca'c ba.n khi tha^'y tuo^?i tre? cu?a mi`nh bi.
sai la^`m
thi` cu~ng la` lu'c chu'ng ta kho^ng co`n la`m gi` ddu+o+.c the^m
nu+~a
va` TCS dda~ du`ng ruo+.u dde^? que^n va` TCS cu~ng dda~ tha(?ng
thu+`ng
phu? nha^.n nhie^`u ta'c pha^?m cu?a mi`nh sau na(m 75.
Kho^ng khi' tra^`m la('ng mo.i
ngu+o+`i dde^`u co^' ne'n no^~i xu'c
ddo^.ng cho dde^'n khi nu+~ ca si~ Ngo.c Minh le^n sa^n kha^'u
vo+'i
nha.c pha^?m "DDoa.n cuo^'i cho l ti`nh ye^u" tho+ Tri.nh
Cung do TCS
pho^? nha.c va` ba(`ng va`o su+. tha^n ti`nh cu?a mi`nh va` TCS
cu~ng
nhu+ Tri.nh Cung, ca si~ Ngo.c Minh dda~ la`m kho^ng khi' nhe.
nha`ng
tru+o+'c khi mo.i ngu+o+`i ddo^? xo^ dde^'n chu'c ho.a si~ Tri.nh
Cung
nga`y 5/5 ve^` la.i VN bi`nh ye^n .
Buo^?i Tie^~n Bie^.t TCS cha^'m
du+'t va`o lu'c 10 gio+` dde^m sau khi
mo.i ngu+o+`i cu`ng chu.p hi`nh lu+u nie^.m vo+'i ho.a si~ Tri.nh
Cung
Pha.m Duy no'i ve^` nha.c Tri.nh
Co^ng So+n
Vie^.t Lua^.n (U'c), 6/4/01
Tu+` 1975 cho to+'i na(m 2000,
suo^'t 25 na(m xa que^ hu+o+ng dda^'t
nu+o+'c, to^i kho^ng co' co+ ho^.i dde^? theo ro~i sinh hoa.t
cu?a a^m
nha.c Vie^.t Nam va` kho^ng bie^'t sau co+n ho^`ng thu?y, nha.c
Tri.nh
Co^ng So+n ra sao, la` nha.c cha('p ca'nh bay le^n hay nha.c la
dda`
chi`m xuo^'ng? Nhu+ng qua da(m ba^?y ba(ng nha.c sa?n xua^'t ta.i
Hoa
Ky` trong ddo' co' va`i ba ba`i ca mo+'i soa.n cu?a Tri.nh Co^ng
So+n
thi` to^i tha^'y nha.c cu?a anh va^~n la` nha.c ti`nh ye^u va`
nha.c
tha^n pha^.n la`m ngu+o+`i.
Nhu+ng va`o na(m 1980, nga^~u
nhie^n Tri.nh Co^ng So+n va` to^i cu`ng
co' ma(.t o+? Paris, trong no^~i vui mu+`ng ga(.p nhau cu?a hai
ngu+o+`i
cu`ng co' chung mo^.t pha^.n, Tri.nh Co^ng So+n ha't cho to^i
nghe ba`i
ha't "La(.ng Le~ No+i Na`y" ma` anh vu+`a mo+'i vie^'t
ra:
Tro+`i cao dda^'t ro^.ng, Mo^.t
mi`nh to^i ddi Mo^.t mi`nh to^i ddi
DDo+`i nhu+ vo^ ta^.n, Mo^.t mi`nh to^i ve^` Mo^.t mi`nh to^i
ve^`...vo+'i to^i!
... thi` to^i tha^'y nghe^.
si~ na`o ro^`i cu~ng pha?i mang so^' pha^.n
co^ ddo+n truye^`n kie^'p, o+? que^ hu+o+ng hay xa que^ hu+o+ng,
va`o
tho+`i bi`nh hay chinh chie^'n, giu+~a dda'm ddo^ng hay khoa?ng
tro^'ng,
no+i thie^n dda`ng hay ddi.a ngu.c... Chi? co`n co' the^? ve^`
vo+'i
mi`nh, ve^` vo+'i to^i nhu+ So+n dda~no'i.
Tro+`i cao dda^'t ro^.ng, mo^.t
mi`nh to^i ddi... Co^ ddo+n truye^`n
kie^'p pha?i cha(ng la` kie^'p cu?a nhie^`u ca nha^n? Va(n Cao
khi mo+'i
chi? la` cha`ng Tru+o+ng Chi tuo^?i co`n ra^'t xanh, ta`i hoa
ddang no+?
ru+.c, chu+a he^` bie^'t pha^.n mi`nh mo?ng manh ra sao trong
co+n gio'
lo^'c se~ to+'i, ma` cu~ng dda~chi? muo^'n:
Ngo^`i dda^y ta go~ ma.n thuye^`n
Ta ca, tra'i dda^'t co`n rie^ng ta!
Co`n to^i? To^i co`n pha?i so^'ng,
ddo^i khi pha?i ddo^?i cho^~ ddu+'ng,
ddo^?i cho^~ ngo^`i cho ddo+~ buo^`n trong co~i tra^`n ai sa^`u
muo^.n
na`y, tu+` ra^'t la^u ngo^`i dda^u thi` cu~ng chi? la` ngo^`i
mo^.t
mi`nh trong ca'i TA.
Ho^m nay la` nga`y an ta'ng
Tri.nh Co^ng So+n. Va`o gio+` phu't anh
dda~thu+.c su+. ve^` vo+'i dda^'t, vo+'i tro+`i, nghi~a la` ve^`
vo+'i
mi`nh ro^`i, chu'ng to^i bie^'t ra(`ng anh dda~nghi`n la^`n no'i
le^n
nghi`n lo+`i tro^'i tra(n qua ta'c pha^?m, lo+`i na`o cu~ng la`m
cho
mo.i ngu+o+`i tha^'y ddu+o+.c no^~i ddau la`m ngu+o+`i, no^~i
ddau ti`nh
co+`, co+n ddau chu+a da`i va` co+n ddau le^n dda^`y, qua' nu+?a
ddo+`i
ngu+o+`i kho^ng mo^.t nga`y vui...
Nhu+ng theo to^i, co' le~ sau
dda^y la` lo+`i tra(n tro^'i tuye^.t
die^.u nha^'t, lo+`i cuo^'i cu`ng Tri.nh Co^ng So+n no'i vo+'i
Tri.nh
Co^ng So+n:
DDu+`ng tuye^.t vo.ng, to^i
o+i ddu+`ng tuye^.t vo.ng, La' mu`a Thu ro+i
ru.ng giu+~a mu`a DDo^ng DDu+`ng tuye^.t vo.ng, em o+i ddu+`ng
tuye^.t
vo.ng Em la` to^i va` to^i cu~ng la` em. Con die^`u bay ma` linh
ho^`n
la.nh le~o Con die^`u ro+i cho vu+.c tha(?m buo^`n theo To^i la`
ai ma`
co`n ghi da^'u le^.? To^i la` ai ma` co`n tra^`n gian the^'! To^i
la`
ai, la` ai... la` ai Ma` ye^u qua' ddo+`i na`y!
Thi. Tra^'n Giu+~a DDa`ng -
DDo.c trong dde^m ho.p ma(.t cu?a ba.n be`,
4 April 2001 trong khi Saigon ddang la`m le^~ an ta'ng TCS.
oOo
Ru't tu+` HO^`I KY' III: THO+`I
PHA^N CHIA QUO^'C-CO^.NG
DDa^`u tha^.p nie^n 70 la` lu'c
Nha.c Vie^.t, trong pha.m vi ca khu'c,
pha't trie^?n dde^'n to^.t ddo^.. Co' su+. tha`nh co^ng cu?a nhu+~ng
ba`i ha't tho^ng thu+o+`ng va` chi? ddu+o+.c coi la` nha.c thu+o+ng
pha^?m - me^.nh danh la` nha.c va`ng - vo+'i nhu+~ng ti`nh ca?m
de^~
da~i phu` ho+.p vo+'i tuo^?i choai choai, vo+'i em ga'i ha^.u
phu+o+ng
va` li'nh dda ti`nh, tuy kho^ng ddu+o+.c coi tro.ng nhu+ng la.i
ra^'t
ca^`n thie^'t cho va`i ta^`ng lo+'p xa~ho^.i trong tho+`i chie^'n.
Ro^`i
co' phong tra`o du ca va` ta^m ca vo+'i nhu+~ng ba`i ha't
phi-thu+o+ng-ma.i, ddi ke`m vo+'i ti`nh ca que^ hu+o+ng va` tru+o+`ng
ca, no'i le^n ddu+o+.c pha^`n na`o ta^m thu+'c cu?a tho+`i dda.i
va`
ddu+o+.c thanh nie^n sinh vie^n co^ng nha^.n.
Trong pha.m vi gia?i tri', pho`ng
tra` tro+? tha`nh ca'i mo^'t cu?a mo.i
ngu+o+`i: thu+o+ng gia, co^ng chu+'c, tu+ chu+'c, qua^n nha^n,
thu+o+ng
phe^' binh va` ca? ca'c ba` no^.i tro+. nu+~a... ai ai cu~ng thi'ch
ddi
nghe nha.c va` giu'p cho ca si~ chuye^n nghie^.p, nha.c si~ sa'ng
ta'c,
nha.c co^ng dda'nh dda`n tha(ng tie^'n trong nghe^` mi`nh. Ca'nh
tay
no^'i da`i cu?a pho`ng tra` la` qua'n ca` phe^ co' nghe nha.c,
thu hu't
ddo^ng dda?o sinh vie^n, ho.c sinh. Nha.c tre? ra ddo+`i, ddem
la.i cho
nha.c Vie^.t mo^.t so^' ba`i ha't mo+'i, so^i no^?i, dda^.m sa('c
ho+n
tru+o+'c. Mo^.t ru+`ng nha^n ta`i tre? trung xua^'t hie^.n qua
nhu+~ng
ban nha.c bo^'n ngu+o+`i (go.i la` combo), su+? du.ng nha.c khi'
ddie^.n
tu+? vo+'i a^m thanh mo+'i la.. Mu+o+`i na(m ve^` tru+o+'c, o+?
trong
nu+o+'c chi? co' ba nha` sa?n xua^'t ddi~a ha't. Ba^y gio+`, ra^'t
nhie^`u ngu+o+`i - tu+` Ngo.c Cha'nh (SHOTGUNS) qua Duy Kha'nh
(TRU+O+`NG SO+N) to+'i nhu+~ng ngu+o+`i cu?a ca'c ha~ng kha'c
(NHA~ CA,
HO.A MI, SO+N CA, SO'NG NHA.C)... la`m nghe^` sa?n xua^'t ba(ng
nha.c,
mo^~i tha'ng tung ra nhu+~ng chu+o+ng tri`nh nha.c ra^'t ha^'p
da^~n,
ke^? ca? co^? nha.c la^~n ta^n nha.c, nha.c tre? la^~n nha.c gia`
(nha.c
tie^`n chie^'n). Ha`ng tra(m, ha`ng nga`n (ha`ng va.n, ne^'u ke^?
ca?
Saigon va` ca'c ti?nh) cu+?a ha`ng sang ba(ng, ca`ng la`m cho
ba(ng
nha.c pha't trie^?n du+~ do^.i.
Trong bo^'i ca?nh sinh ddo^.ng
nhu+ va^.y, pha^`n chi'nh ye^'u la` ta'c
pha^?m pha?i ra^'t phong phu'. Va`o lu'c na`y, ngoa`i nhu+~ng
ngu+o+`i
ddi tru+o+'c nhu+ Vu~ Tha`nh, Cung Tie^'n, Pha.m DDi`nh Chu+o+ng,
La^m
Tuye^`n, Hoa`ng Tro.ng, Va(n Phu.ng, Va(n Gia?ng, Ngo.c Bi'ch,
Hoa`ng
Thi Tho+, Tra^`n Ngo.c, Y Va^n, Le^ Dinh, Anh Ba(`ng, Tru'c Phu+o+ng,
Duy Kha'nh, Tra^`n Thie^.n Thanh tu+'c Nha^.t Tru+o+`ng, Lam Phu+o+ng,
DDo^~ Le^~, Pha.m The^' My~... dda~xua^'t hie^.n mo^.t so^' ngu+o+`i
mo+'i nhu+ Thanh Trang, Tra^`m Tu+? Thie^ng, Anh Vie^.t Thu, Le^
Uye^n
Phu+o+ng, Ngo^ Thu.y Mie^n, Tu+` Co^ng Phu.ng, Vu~ Tha`nh An,
Nguye^~n
A'nh 9, Le^ Hu+.u Ha`, Nguye^~n Trung Cang... Ta^n Nha.c dda~co'
to+'i
bo^'n ddo+`i nha.c si~ va` co' ha`ng tra(m, ha`ng nga`n ca khu'c
ddu+o+.c soa.n ra va` ha't le^n. Trong Ho^`i Ky' na`y, to^i chi?
nha('c
to+'i nhu+~ng ngu+o+`i dda'nh da^'u tho+`i dda.i mo^.t ca'ch sa^u
dda^.m
ba(`ng ta'c pha^?m cu?a mi`nh.
Ngu+o+`i no^?i nha^'t la` Tri.nh
Co^ng So+n. Tru+o+'c tie^n, ngu+o+`i ta
bie^'t to+'i anh nho+` Qua'n VA(N. Qua'n do nho'm sinh vie^n mang
te^n
KHAI HOA' chu? tru+o+ng. Nho'm na`y dda~la`m nha` xua^'t ba?n
(QUA?NG
HOA') ro^`i khi phong tra`o pho`ng tra` thi.nh ha`nh, nho'm mo+?
qua'n
ca` phe^ o+? ngay trung ta^m Saigon, tre^n ne^`n Kha'm Lo+'n cu~
trong
khu DDa.i Ho.c Va(n Khoa, sinh vie^n to+'i uo^'ng ca` phe^ nghe
ba(ng
nha.c va` nghe Kha'nh Ly ha't.
Ba`i ha't cu?a Tri.nh Co^ng
So+n ddu+o+.c nghe ta.i qua'n VA(N lu'c
dda^`u la` Lo+`i Buo^`n Tha'nh. Cu~ng nhu+ nha.c DDa(.ng The^'
Phong,
ba`i ha't ta^n la~ng ma.n (ne'o-romantique) na`y no'i ve^` no^~i
buo^`n.
Ba`i Lo+`i Buo^`n Tha'nh tha^.t la` buo^`n, nhu+ ba`i ha't buo^`n
la`m
cho ngu+o+`i A^u Cha^u pha?i tu+. tu+? la` Chu? Nha^.t Buo^`n
to^i
dda~no'i to+'i trong mo^.t chu+o+ng sa'ch. Trong ba`i ha't cu?a
mi`nh,
ho. Tri.nh cu~ng no'i to+'i nga`y chu? nha^.t buo^`n:
Chie^`u chu? nha^.t buo^`n Na(`m
trong ca(n ga'c ddi`u hiu O^i tie^'ng
ha't xanh xao cu?a mo^.t buo^?i chie^`u Tro+`i mu+a, tro+`i mu+a
kho^ng
du+'t O^ hay mi`nh va^~n co^ lie^u...
Thoa.t nghe dda~tha^'y ngay
la` tie^'ng ha't ddau ddo+'n, tha^'y mu+a
a?m dda.m trong lo`ng (nhu+ tho+ Verlaine), tha^'y su+. co^ ddo+n,
hoang
va('ng. Sinh ra o+? Ban Me^ Thuo^.t, so^'ng o+? Hue^', mu+a a'm
a?nh
Tri.nh Co^ng So+n ra^'t nhie^`u cho ne^n cu~ng va^~n la` no^~i
buo^`n
cu?a nga`y chu? nha^.t mu`a mu+a trong ba`i Tuo^?i DDa' Buo^`n:
Tro+`i co`n la`m mu+a, mu+a
ro+i me^nh mang Tu+`ng ngo'n tay buo^`n em
mang em mang DDi ve^` gia'o ddu+o+`ng, nga`y chu? nha^.t buo^`n...
Nha.c Tri.nh Co^ng So+n la`
nha.c no'i ve^` QUE^ HU+O+NG, TI`NH YE^U,
va` THA^N PHA^.N CON NGU+O+I`. Ha~y no'i ve^` ti`nh khu'c Tri.nh
Co^ng
So+n, no'i ve^` tha^n pha^.n Ngu+o+`i Ti`nh trong giai ddoa.n
que^
hu+o+ng ddo^? na't na`y.
Tu+` khi Ta^n Nha.c Vie^.t Nam
ra ddo+`i dda^`u tha^.p nie^n 40, dda~co'
nhu+~ng ti`nh khu'c cu?a Le^ Thu+o+ng, Le^ Ye^n, Hoa`ng Gia'c,
Dzoa~n
Ma^~n... Lu'c ddo' la` tho+`i bi`nh, khi ti`nh co`n xanh va` ye^u
chu+a
lo so+.. Ngo^n ngu+~ ti`nh ye^u tha^.t la` bi`nh di., ddo^'i tu+o+.ng
la` co^ ha'i mo+, co^ la'ng gie^`ng, co^ la'i ddo`, co^ ha'i hoa
hay anh
Tru+o+ng Chi. Tu+` khi nu+o+'c Vie^.t bi. chia ddo^i, nha.c ti`nh
mie^`n
Nam dda^.m sa('c ho+n va` trong mu+o+`i na(m dda^`u, vi` cuo^.c
ddo+`i
chu+a thu+.c su+. bi. dde doa., ngu+o+`i ta va^~n co' nhu+~ng
ba`i ha't
hu+~u ti`nh hay tha^'t ti`nh, xinh xinh, hie^`n la`nh, lu'c dda^`u
co`n
mo+'i me?, da^`n da` ngo^n ngu+~ ti`nh ye^u tro+? tha`nh sa'o
ngu+~.
To+'i lu'c ddo+`i so^'ng tro+? ne^n ba^'p be^nh, thanh nie^n ddu+o+.c
go.i ddi li'nh ra^'t nhie^`u (che^'t tra^.n cu~ng nhie^`u) bie^'t
bao
nhie^u ddo^i lu+'a pha?i xa nhau (co' khi vi~nh vie^~n xa nhau)
ti`nh
khu'c mie^`n Nam thay ddo^?i ngo^n ngu+~.
Nha.c ti`nh kho^ng co`n la`
nha.c la~ng ma.n, nha.c ca?m ti'nh vo+'i
ca^u ha't dda('m dduo^'i hay ho+`n do^~i nu+~a! Ba^y gio+` la`
nhu+~ng
ba`i ha't nhu+'c nho^'i cu?a nhu+~ng ti`nh nha^n ye^u nhau trong
co+n
me^ sa?ng. Nha.c tro+? tha`nh na~o ne^` va` dda'nh va`o na~o ti'nh.
Nha.c ti`nh ba^y gio+` la` ti`nh ca cu?a ngu+o+`i ma^'t tri'.
Ti`nh khu'c Tri.nh Co^ng So+n
ra ddo+`i, tu+` gia`n pho'ng la` Qua'n
VA(N ddu+o+.c hoa? tie^~n Kha'nh Ly ddu+a vu't va`o pho`ng tra`,
ro^`i
va`o ba(ng cassette va` chi? trong mo^.t tho+`i gian nga('n chinh
phu.c
ddu+o+.c ta^'t ca? ngu+o+`i nghe. So vo+'i ti`nh khu'c cu?a ba
bo^'n
chu.c na(m qua, ngo^n ngu+~ trong nha.c Tri.nh Co^ng So+n ra^'t
mo+'i,
cha^'t chu+'a nhu+~ng hi`nh a?nh la. lu`ng, quye^'n ru~ nhu+ co+n
mu+a
ho^`ng, thuo+? ho^`ng hoang, da^'u ddia. dda`ng, ca'nh va.c bay...
Ti`nh ye^u trong nha.c cu?a
anh la` nhu+~ng ca?m xu'c du+~ do^.i nhu+
tra'i pha' con tim mu` loa`, nhu+ no^~i che^'t co+n ddau tha^.t
da`i,
nhu+ ve^'t thu+o+ng mo+? ro^.ng... Cuo^.c ddo+`i la` hu+ vo^ chu?
nghi~a, con ngu+o+`i so^'ng trong ca?nh Chu'a, Pha^.t bo? loa`i
ngu+o+`i. Cuo^.c ddo+`i co`n la` dda'm ddo^ng nhu+ng cu~ng la`
qua'n
kho^ng. Con ngu+o+`i la` ca't bu.i me^.t nhoa`i, bao nhie^u na(m
la`m
kie^'p con ngu+o+`i, cho+.t mo^.t chie^`u to'c tra('ng nhu+ vo^i...
Ta^'t ca? no'i le^n su+. muo^.n phie^`n, ddau ddo+'n... Buo^`n
tu?i cho
tha^n pha^.n con ngu+o+`i ne^n nha'nh co? cu~ng xo't xa, phie^'n
dda'
cu~ng u+u phie^`n, va` chi? co`n nhu+~ng mu+a va` mu+a dde^? xoa
di.u
ve^'t thu+o+ng mo+? lo+'n! Ha~y nghe the^m nhu+~ng ca^u ha't ve^`
mu+a
trong Die^~m Xu+a:
Mu+a va^~n hay mu+a cho ddo+`i
bie^?n ddo^.ng La`m sao em bie^'t bia
dda' kho^ng ddau? Xin ha~y cho mu+a qua mie^`n dda^'t ro^.ng Nga`y
sau
so?i dda' cu~ng ca^`n co' nhau...
Die^~m Xu+a cho tha^'y ro~ tie^'ng
ha't ddu+'t ddoa.n cu?a no^.i ta^m
ve^` no^~i ddau con ngu+o+`i trong ti`nh ye^u, tha^'y the^m su+.
hoang
va('ng cu?a ta^m ho^`n. Bi. a'm a?nh bo+?i mu+a dde^'n ddo^. co`n
nhi`n
ra ma^`u sa('c cu?a mu+a - mu+a ho^`ng - Tri.nh Co^ng So+n no'i
le^n
no^~i ba`ng hoa`ng cu?a con ngu+o+`i khi tha^'y ca'i che^'t na(`m
ngay
trong su+. so^'ng:
Ngu+o+`i ngo^`i xuo^'ng xin
mu+a dda^`y Tre^n hai tay co+n ddau da`i
Ngu+o+`i na(`m xuo^'ng nghe tie^'ng ru Cuo^.c ddo+`i ddo' co'
bao la^u
ma` hu+~ng ho+`?
Nguye^~n DDi`nh Toa`n go.i nha.c
Tri.nh Co^ng So+n la` nhu+~ng ba?n
ti`nh ca kho^ng co' ha.nh phu'c, nhu+~ng ba`i ha't cho que^ hu+o+ng
ddo^? vo+~. Cu~ng la` pha?n u+'ng cu?a ngu+o+`i ddau ddo+'n tru+o+'c
hoa`n ca?nh dda^'t nu+o+'c, nhu+ng no' la` su+. chi.u ddu+.ng
va` che^'t
li.m ho+n la` su+. no^?i su`ng va` chu+?i bo+'i. Co' le~ vi` ta'c
gia?
la` ngu+o+`i lo+'n le^n o+? Hue^', mo^.t tha`nh pho^' ne^n tho+,
hie^`n
hoa`, kho^ng cha^'p nha^.n ba.o ddo^.ng. To^i va^~n cho ngu+o+`i
Vie^.t
o+? ba mie^`n dda^'t nu+o+'c co' nhu+~ng pha?n u+'ng kha'c nhau
tru+o+'c
nhu+~ng hoa`n ca?nh kho' kha(n. Vi' du. ngu+o+`i con ga'i mie^`n
Ba('c
tha^'t ti`nh thi` pha?n u+'ng ba(`ng su+. ddie^n gia? - CHE`O
co' vo+?
Va^n Da.i Gia? DDie^n - hay ddie^n tha^.t ro^`i nguye^`n ru?a,
chu+?i
bo+'i cuo^.c ddo+`i (nhu+ o^ng gia'o o+? Phu' Nhua^.n no'i o+?
chu+o+ng
tre^n). Su+. pha?n u+'ng cu?a ngu+o+`i ga'i Hue^' la` buo^ng xuo^i
(fatalisme), ma^'t ngu+o+`i ti`nh la` na`ng co' the^? dda^m dda^`u
xuo^'ng so^ng tu+. tu+?. Co`n o+? mie^`n Nam a`? Kho^ng oong ddo+
gi`
ca?, ngu+o+`i tha^'t ti`nh se~ ddo^'t cho^`ng nhu+ co^ Quo+`n.
Ve^` pha^`n nha.c, toa`n the^?
ca khu'c Tri.nh Co^ng So+n kho^ng ca^`u
ky`, ra('c ro^'i vi` na(`m trong mo^.t so^' nha.c ddie^.u ddo+n
gia?n,
ra^'t phu` ho+.p vo+'i tie^'ng tho+? da`i cu?a tho+`i dda.i. Ba`i
ha't
chi? ca^`n mo^.t chie^'c dda`n guitare dde^.m theo, ne^'u hoa`
a^m
pho^'i khi' ru+o+`m ra` thi` kho^ng ho+.p vo+'i nhu+~ng ba`i ha't
soa.n
theo the^? ballade na`y.
Tu+` nha.c ti`nh ye^u, tha^n
pha^.n con ngu+o+`i, Tri.nh Co^ng So+n
chuye^?n qua nha.c tha^`n thoa.i que^ hu+o+ng. A^m nha.c o+? mie^`n
Nam
trong tho+`i gian na`y tha^.t phong phu'. Va^~n co' nhu+~ng ba`i
ha't
soa.n cho tuo^?i choai choai: Em 16, Em Mo+'i Bie^'t Ye^u DDa~Bie^'t
Sa^`u, Tu'p Le^`u Ly' Tu+o+?ng, Ngu+o+`i Ti`nh Chung Va'ch, Ngu+o+`i
Ti`nh Chung Thu?y va` cho ngu+o+`i li'nh Co^.ng Hoa`: Li'nh Ma`
Em,
Li'nh Du` Le^n DDie^?m, Li'nh Nghi~ Gi`, Li'nh Xa Nha`, Lo+`i
Ngu+o+`i
Li'nh Xa, Li'nh Tra^.n Mie^`n Xa, Anh La` Li'nh DDa Ti`nh, Ngu+o+`i
Li'nh Chung Ti`nh, DDa'm Cu+o+'i Nha` Binh... Va` co' the^m nhu+~ng
ba`i
ha't pha?n u+'ng tru+o+'c ca?nh tang thu+o+ng cu?a dda^'t nu+o+'c.
Nhu+
dda~no'i trong chu+o+ng tru+o+'c, nha.c ta^m ca, du ca lu'c na`y
la`
su+. pha^~n no^. cu?a thanh nie^n khi tha^'y mi`nh bi. ddu+a le^n
gia`n
hoa? thie^u hoa(.c pha?i ddi va`o que^ hu+o+ng ba(`ng cuo^.n da^y
the'p
gai... ro^`i xuo^'ng vi?a he` va` tro+? tha`nh tu.c ca.
Ba^y gio+`, ngoa`i nhu+~ng ca
khu'c ddi va`o ti`nh nho+', ti`nh xa,
ti`nh sa^`u... vo+'i co+n che^'t li.m, vo+'i no^~i muo^.n phie^`n
va`
nie^`m xo't xa trong ca?nh co^ ddo+n ma` ta dda~bie^'t, nha.c
Tri.nh
Co^ng So+n pha?n ddo^'i nghi.ch ca?nh ba(`ng ca'ch kha'c. Nha.c
anh ddi
va`o que^ hu+o+ng ba(`ng bu+o+'c cha^n cu?a ngu+o+`i con ga'i
da va`ng,
cu?a em be' loa~lo^` suo^'t ddo+`i lang thang...
So^'ng cu`ng tho+`i vo+'i nhu+~ng
ngu+o+`i ddi va`o que^ hu+o+ng qua
nhie^`u ne?o ddu+o+`ng, Tri.nh Co^ng So+n cu~ng nha^.n die^.n
la.i que^
hu+o+ng. DDi ti`m que^ hu+o+ng, pha?i so^'ng nhu+~ng nga`y da`i
tre^n
que^ hu+o+ng thi` pha?i ha't ba`i que^ hu+o+ng, pha?i nho? gio.t
nu+o+'c
ma('t cho que^ hu+o+ng khi tha^'y que^ hu+o+ng hi`nh ha`i na't
da^'u bom
vo+'i xa'c ngu+o+`i che^'t hai la^`n... Pha?i ga(.p nhu+~ng ngu+o+`i
ti`nh co' ngu+o+`i ye^u che^'t tra^.n Pleime hay che^'t o+? chie^'n
khu
D, ga(.p the^m ngu+o+`i gia` em be', chi. ga'i anh trai, ngu+o+`i
phu
que't ddu+o+`ng, ddo^`ng hoa' ho. la` ngu+o+`i no^ le^. da va`ng,
ngu?
im trong ca(n nha` nho?... cho+` nga`y que^ hu+o+ng sa'ng cho'i,
ddu+'ng
da^.y ho` reo, cho+` Hoa` Bi`nh dde^'n tie^'ng bom im, cho nhu+~ng
bu+o+'c ddi tre^n nhu+~ng con ddu+o+`ng kho^ng cho^ng mi`n, cho
ddu+o+`ng giao tho^ng cha('p no^'i chuye^'n xe qua ba mie^`n,
nga`y
Tho^'ng Nha^'t to+'i cho nhu+~ng ti`nh thu+o+ng vo^ bo+`...
Nha.c tha^`n thoa.i que^ hu+o+ng,
nha.c ti`nh ye^u va` tha^n pha^.n con
ngu+o+`i cu?a Tri.nh Co^ng So+n co' mo^.t tu+ tu+o+?ng chi? dda.o
kha'
ro~, du` toa`n bo^. a^m nha.c cu?a anh dde.p nhu+ mo^.t bu+'c
hoa.
tru+`u tu+o+.ng ho+n la` ta? thu+.c. Ca? nha.c la^~n lo+`i, ca?
xa'c
chu+~ la^~n ho^`n tho+, nghe ba?ng la?ng, mo+ ho^` kho' pha^n
ddi.nh cho
ddu'ng nghi~a, nhu+ng ne^'u nghe ky~ cu~ng ti`m ra y' chi'nh:
Tri.nh
Co^ng So+n muo^'n no'i le^n no^~i ddau con ngu+o+`i trong cuo^.c
so^'ng
hie^.n dda.i, co' ti`nh ye^u, co' chie^'n tranh, co' ha^.n thu`,
co'
ca'i che^'t de^~ da`ng nhu+ che^'t trong mo+. Anh ca tu.ng ti`nh
ye^u
va` - cu~ng nhu+ ba^'t cu+' nghe^. si~ na`o o+? tre^n ddo+`i na`y
- anh
cho^'ng ba.o lu+.c va` cho^'ng chie^'n tranh.
Mo^.t, hai na(m tru+o+'c bie^'n
co^' 30-4-1975, nha.c Tri.nh Co^ng So+n
ddi va`o Thie^`n, co' le~ cu~ng gio^'ng nhu+ to^i ddi va`o DDa.o
Ca, vi`
lu~ chu'ng to^i, khi nha^.p cuo^.c khi xua^'t the^'... nhu+ the^?
so^'ng
lu+?ng lo+ giu+~a thie^n ddu+o+`ng va` ddia. ngu.c.
(tri'ch Ho^`i Ky' - Tho+`i Pha^n
Chia Quo^'c Co^.ng)
Pha.m Duy
TRI.NH CO^NG SO+N
Tri.nh Co^ng So+n ngu+o+`i nha.c
si~ cu?a ho+n hai the^' he^. ngu+o+`i
Vie^.t vu+`a ta. the^' ta.i Sa`i Go`n hu+o+?ng tho. 62 tuo^?i,
la` mo^.t
ngu+o+`i ra^'t ga^`n gu~i ma` cu~ng ra^'t xa chu'ng ta. O^ng la`
ngu+o+`i ma` ai cu~ng bie^'t nhu+ng cu~ng kho^ng ai bie^'t o^ng
bao
nhie^u ngoa`i gia ddi`nh va` mo^.t va`i ngu+o+`i ba.n ra^'t tha^n.
Sinh nga`y 28 tha'ng 2 na(m
1939, qua ddo+`i nga`y 1 tha'ng 4 na(m 2001
ta.i Sa`i Go`n. Tri.nh Co^ng So+n que^ o+? Hue^' nhu+ng ra ddo+`i
o+?
DDa('c La('c. Tie^?u su+?, o^ng chi? ghi nhu+ the^'.
La(.ng le~ no+i na`y, nhu+ tu+.a
cu?a mo^.t ba`i ha't o^ng vie^'t, co'
le~ la` mo^.t to'm go.n kha' ddu'ng ve^` ca'ch so^'ng cu?a o^ng:
Tro+`i cao dda^'t ro^.ng, mo^.t
mi`nh to^i ddi DDo+`i nhu+ vo^ ta^.n,
mo^.t mi`nh to^i ve^` mo^.t mi`nh to^i ve^` vo+'i to^i...
Tu+` ca(n nha` cu~ o+? Phu?
Cam, Hue^', Tri.nh Co^ng So+n lo+'n le^n,
bo? va`o Sa`i Go`n, theo ba.n be`, a^m nha.c. O^ng kho^ng o^`n
a`o
nhu+~ng bu+o+'c ddu+a nha.c cu?a mi`nh va`o vo+'i ngu+o+`i nghe.
Na(m 1965, o+? tru. so+? sinh
vie^n dda.i ho.c go'c ddu+o+`ng Duy Ta^n
Ho^`ng Tha^.p Tu+., ngu+o+`i thanh nie^n co' ca'i ve? ra^'t thu+
sinh,
ga^`y go` a^'y ca^`m chie^'c Ta^y Ban Ca^`m bu+o+'c le^n bu.c,
sau ddo^i
lo+`i gio+'i thie^.u ra^'t nga('n va` gia?n di. cu?a mo^.t ngu+o+`i
trong ban to^? chu+'c, ca^'t le^n tie^'ng ha't chu+a ma^'y ai
bie^'t o+?
Sa`i Go`n tho+`i a^'y, va` tu+` ddo', nha.c Vie^.t Nam kho^ng
bao gio+`
co`n nhu+ cu~ nu+~a.
Trong so^' nhu+~ng ca khu'c
o^ng ha't ho^m a^'y, co' ba`i Go.i Te^n
Bo^'n Mu`a. Sa`i Go`n ho^m a^'y vu+`a xong mo^.t co+n mu+a. Co+n
mu+a
va`o ha., nhu+~ng gio.t thi` tha^`m, ca`nh kho^ bo+ vo+, buo^?i
chie^`u
xao xa'c, tuo^?i tho+, tin buo^`n... Kho^ng khi' a^'y, cu+' nghe
la.i
va`i ba ddoa.n trong ca khu'c Go.i Te^n Bo^'n Mu`a, la.i tro+?
ve^`,
nhu+ mu`a thu cu~, mo^.t tho+`i, mo^.t ddo+`i...
Tri.nh Co^ng So+n to+'i vo+'i
ngu+o+`i thu+o+?ng ngoa.n ba(`ng nha.c,
nhu+ng ca(n ba?n, o^ng la` mo^.t thi si~.
O^ng nhu+ ngu+o+`i nha.c si~
mu` trong mo^.t bu+'c ve~ cu?a Picasso,
tho+`i ky` xanh. Ngu+o+`i nha.c si~ ca^`m ca^y dda`n, ca^y dda`n
kho^ng
co' da^y, da.o le^n nhu+~ng a^m thanh ma` chi? o^ng nghe tha^'y,
vi` no'
ddi ra tha(~ng tu+` qua? tim cu?a o^ng.
Tri.nh Co^ng So+n cu~ng the^'.
O^ng vie^'t ra^'t de^~ da`ng. Trong tri',
tre^n mo^.t ma?nh gia^'y lau tay trong mo^.t tie^.m nu+o+'c, ba^'t
cu+'
cho^~ na`o. Nhu+ mo^.t thi si~, vi` o^ng chi'nh la` mo^.t thi
si~.
Co' nhu+~ng ba?n nha.c cu?a
o^ng, pha^`n lo+`i ca ddu'ng la` nhu+~ng
ba`i thô O^ng du`ng nha.c dde^? na^ng ddo+~ nhu+~ng ddoa.n
tho+ ddo'.
Va` o^ng cu~ng du`ng tho+ dde^? da^~n nhu+~ng ñoa.n nha.c
ddi. Nha.c
cu?a o^ng kho^ng khu'c ma('c la` vi` the^'.
Ngo^n ngu+~ tho+ trong pha^`n
lo+`i ca cu?a o^ng ddu+a ngu+o+`i nghe
va`o mo^.t the^' gio+'i vo+'i nhu+~ng hi`nh a?nh hoa`n toa`n mo+'i.
Hi`nh a?nh la~ng ma.n ma` o^ng ta.o ra kho^ng co`n da^'u ti'ch
cu?a
do`ng nha.c bu+o+'c ddi tu+` tho+`i tie^`n chie^'n. No' ddu+a
to+'i su+.
cha^'m du+'t nhu+~ng a?nh hu+o+?ng cu~ dda~ o+? trong nha.c Vie^.t
tu+`
ho+n ba mu+o+i na(m. DDe^'n Tri.nh Co^ng So+n, nha.c Vie^.t mo+'i
ddi
ha(?n ve^` mo^.t chie^`u mo+'i.
Ngo^n ngu+~ ti`nh ye^u cu?a
o^ng kho^ng la` nhu+~ng ngo^n ngu+~ cu?a thi
ca la~ng ma.n Vie^.t Nam tru+o+'c ddo'. DDo' la` mo^.t thu+' ngo^n
ngu+~
dde^? no'i ve^` ti`nh ye^u trong mo^.t no^~i ba^'t an, mo^.t kho^ng
gian
ba^'t o^?n, cu?a chung quanh dda^`y xao ddo^.ng.
Co' the^? no'i Tri.nh Co^ng
So+n la`m tho+ ba(`ng a^m nha.c. A^m nha.c
chi? la` mo^.t phu+o+ng tie^.n dde^? chuye^n cho+? tho+ cu?a o^ng.
Trong
nhu+~ng chuo^~i a^m thanh ma` nha.c da^~n da('t chu'ng ta ddi
theo o^ng,
ngu+o+`i nghe, va^~n tha^'y la^'p lo' dda^u ddo' con ngu+o+`i
thi si~
cu?a o^ng. Chu+~ nghi~a thi ca cu?a o^ng kho^ng ca^`u ky`, cu~ng
kho^ng
khuo^n sa'o. Nhu+~ng chu+~ dda~ ra^'t cu~, qua tay o^ng, ddu+o+.c
ma(.c
cho nhu+~ng bo^. a'o mo+'i. Thi` dda^y, chu+~ nghi~a dda~ cu~,
nhu+ng
nghe qua Tri.nh Co^ng So+n thi` la.i ra^'t mo+'i:
To^i ru em ngu? Mo^.t so+'m
mu`a ddo^ng Em ra ngoa`i ruo^.ng ddo^`ng
Ho?i tha(m ca`nh lu'a mo+'i
To^i ru em ngu? Mo^.t so+'m
mu`a thu Em ddi trong su+o+ng mu` Go.i
ca^y la' va`o mu`a...
Tri.nh Co^ng So+n la` mo^.t
ta`i hoa he^'t su+'c dda da.ng. O^ng vie^'t
ve^` nhie^`u thu+' nha.c kha'c nhau. Tu+` nhu+~ng ti`nh ca so't
sa, nghe
te^ da.i, ddau ddo+'n, nhu+~ng ti`nh khu'c ba^'t ha.nh dde^'n
nhu+~ng
ba`i ngo+.i ca que^ hu+o+ng dda^'t nu+o+'c, mo^.t u+o+'c mo+ ho`a
bi`nh
hie^`n la`nh cu?a da^n to^.c. O^ng no'i ho^. cho mo^.t hai the^'
he^.
nhu+~ng ddie^`u ddo'. Nhu+ng nha.c ti`nh cu?a o^ng, ba(`ng nhu+~ng
hi`nh
a?nh ra^'t mo+'i, cu?a tho+, dda~ tro+? tha`nh da^'u a^'n cu?a
Tri.nh
Co^ng So+n.
O^ng quan nie^.m nhu+ the^'
na`y ve^` nha.c ti`nh: "Khi ba.n ha't mo^.t
ba?n ti`nh ca la` ba.n ddang muo^'n ha't ve^` cuo^.c ti`nh cu?a
mi`nh.
Ha~y ha't ddi, ddu+`ng e nga.i, du` ha.nh phu'c hay do+? dang
thi`
cuo^.c ti`nh a^'y cu~ng la` mo^.t pha^`n ma'u thi.t cu?a ba.n
ro^`i."
Va` bo+?i the^', nhu+~ng ti`nh
khu'c ma` o^ng vie^'t, dda~ tro+? tha`nh
nhu+~ng ti`nh ca chung cu?a ta^'t ca?. Ti'nh cha^'t rie^ng tu+
kho^ng
co`n nu+~a.
Die^~m tro+? tha`nh kho^ng thu+.c.
Chi? co`n nho+' ma~i trong co+n ddau
vu`i, buo^?i chie^`u ngo^`i ngo'ng nhu+~ng chuye^'n mu+a qua nhu+
trong
ca khu'c Die^~m Xu+a, nghe mo^.t la^`n ro^`i ma~i ma~i kho^ng
bao gio+`
que^n ddu+o+.c
Tri.nh Co^ng So+n ra ddi la`
mo^.t ma^'t ma't vo^ cu`ng lo+'n cu?a
nhu+~ng ngu+o+`i ye^u nha.c Vie^.t. O^ng dde^? la.i mo^.t the^'
gio+'i
dde.p ho+n.
Va` no'i nhu+ Kie^`u Chinh sa'ng
ho^m nghe tin o^ng ma^'t, ddu+o+.c
so^'ng cu`ng tho+`i vo+'i Tri.nh Co^ng So+n, la` mo^.t vinh ha.nh.
TRI.NH CO^NG SO+N, NHA.C TI`NH
O+? trang 11 cu?a tuye^?n ta^.p
Nhu+~ng Ba`i Ca Kho^ng Na(m Tha'ng,
Tri.nh Co^ng So+n vie^'t ve^` hai no^~i a'm a?nh trong ddo+`i
o^ng nhu+
the^' na`y: So^'ng giu+~a ddo+`i na`y chi? co' tha^n pha^.n va`
ti`nh
ye^u. Tha^n pha^.n thi` hu+~u ha.n. Ti`nh ye^u thi` vo^ cu`ng.
Chu'ng ta
la`m ca'ch na`o nuo^i du+o+~ng ti`nh ye^u dde^? ti`nh ye^u co'
the^?
cu+'u chuo^.c tha^n pha^.n tre^n ca^y tha^.p gia' DDo+`i.
O^ng vie^'t nhu+~ng do`ng tre^n
co' the^? trong cuo^'i tha^.p nie^n 90,
khi 127 ca khu'c ddu+o+.c thu tha^.p in la.i tha`nh tuye^?n ta^.p.
Nhu+ng nhi`n la.i nhu+~ng nha.c pha^?m ma` ngu+o+`i ta ddu+o+.c
nghe
cu?a o^ng, thi` ti`nh ye^u la` a'm a?nh lo+'n ho+n ta^'t ca? ca'c
dde^`
ta`i kha'c cu?a Tri.nh Co^ng So+n.
Co' the^? kha(?ng ddi.nh ra(`ng
ne^'u so^'ng va`o mo^.t tho+`i ddie^?m
kha'c, ho`a bi`nh ho+n, ha.nh phu'c ho+n, Tri.nh Co^ng So+n dda~
chi?
vie^'t mo^.t loa.i ca khu'c: nha.c ti`nh. Nhu+ng chie^'n tranh
ba^`y ra
cho o^ng mo^.t ba^'t ha.nh lo+'n. Ba^'t ha.nh ddo' ke'o o^ng ve^`
nhu+~ng ddau ddo+'n trie^`n mie^n cu?a da^n to^.c. Nhu+~ng ddau
ddo+'n
ba^'t ha.nh ddo' kho^ng cho o^ng ddu+o+.c phe'p tha?n nhie^n dde^?
ca
ngo+.i ti`nh ye^u, va` vi` the^' ma` trong ti`nh ca cu?a o^ng,
va^~n
tha^'y bo'ng da'ng cu?a kho^? ddau, ba^'t ha.nh. Trong ba`i Ti`nh
Sa^`u,
vo+'i o^ng, ti`nh ye^u, ngay ca? nhu+~ng lu'c di.u da`ng nha^'t,
cu~ng
va^~n nhu+ nhu+~ng kho^? ddau cu?a tra'i pha', con tim mu` lo`a,
ve^'t
cha'y tre^n da thi.t, co+n ba~o qua ddi.a ca^`u...
Tri.nh Co^ng So+n cu+' bi. ke'o
tro+? la.i vo+'i nhu+~ng ba^'t ha.nh
nhu+ the^', ne^n nhu+~ng ti`nh ca o^ng vie^'t cu~ng kho^ng la`
nhu+~ng
ba`i ngo+.i ca ha.nh phu'c. No' la` nhu+~ng ba^'t ha.nh cu?a chia
xa,
cu?a nhu+~ng thu+o+ng ti'ch kho^? ddau, tuye^.t vo.ng. Chi'nh
Tri.nh
Co^ng So+n cu~ng no'i ro~ ddie^`u a^'y: "Mo^~i ba`i ha't
cu?a to^i la`
mo^.t lo+`i to? ti`nh vo+'i cuo^.c so^'ng, mo^.t lo+`i nha('n
nhu?
tha^`m ki'n ve^` nhu+ng no^~i nie^`m tuye^.t vo.ng, va` cu~ng
la` mo^.t
no^~i lo`ng tie^'c nuo^'i kho^n nguo^i ddo^'i vo+'i buo^?i chia
li`a
(mo^.t nga`y na`o ddo') cu`ng ma(.t dda^'t ma` to^i dda~ mo^.t
tho+`i
chia xe? nhu+~ng buo^`n vui cu`ng mo.i ngu+o+`i."
Ne^n o^ng mong co' ddu+o+.c
tin vui tu+` ga.ch dda' da^~u mai no+i na`y
ngu+o+`i co' xa ngu+o+`i, ha~y ha't ti`nh ca, ha~y ye^u nhau da^~u
ddang
che^nh ve^nh be^n bo+` cu?a nguy kho^'n, ha.nh phu'c va` thu+o+ng
ddau
cu+' ha~y trao cho nhau...
Tri.nh Co^ng So+n, thu?y chung
va^~n chi? o+? vo+'i nha.c ti`nh. Ba`i ca
dda^`u tie^n va` cuo^'i cu`ng cu?a o^ng dde^`u la` nhu+~ng ti`nh
ca.
Trong mo^.t chie^`u da`i mo^.t nu+?a the^' ky? sa'ng ta'c, tu+`
nhu+~ng
na(m 1950 dde^'n cuo^'i tha^.p nie^n 90, Tri.nh Co^ng So+n vie^'t
nhie^`u nha^'t va^~n la` nha.c ti`nh. Ba?n ti`nh ca dda^`u tie^n
kho^ng
pha?i la` ba`i U+o+'t Mi nhu+ nhie^`u ngu+o+`i va^~n nghi~. O^ng
cho
bie^'t ca khu'c vie^'t cho ti`nh ye^u dda^`u tie^n cu?a o^ng la`
ba`i
Su+o+ng DDe^m ma` nay o^ng chi? co`n nho+' ddu+o+.c ca'i tu+.a.
Kho^ng
mo^.t ai bie^'t ba`i ha't na`y. O^ng cho bie^'t no' dda~ tha^'t
la.c
vo+'i nhu+~ng bie^?n da^u tru`ng tru`ng cu?a ddo+`i so^'ng. U+o+'t
Mi
la^`n dda^`u tie^n ddu+o+.c ha't tru+o+'c co^ng chu'ng la` ta.i
pho`ng
tra` Va(n Ca?nh bo+?i tie^'ng ha't cu?a Thanh Thu'y. Ca khu'c
na`y
bie^'n Tri.nh Co^ng So+n tha`nh mo^.t te^n tuo^?i no^?i tie^'ng
la^.p
tu+'c.
Ti`nh khu'c U+o+'t Mi la` kho+?i
dda^`u cho chuye^'n ddi ra^'t da`i,
tre^n ddo', o^ng dde^? la.i cho ngu+o+`i thu+o+?ng ngoa.n nhie^`u
ti`nh
ca kha'c. Nhu+ng U+o+'t Mi, tuy the^', kho^ng pha?i la` ca khu'c
vie^'t
ve^` ti`nh ye^u hay nha^'t cu?a o^ng. No' va^~n co`n nhu+~ng ne't
so+
pha'c ca? ve^` nha.c la^~n lo+`i ca. Pha?i ddo+.i dde^'n Die^~m
Xu+a,
va` Na('ng Thu?y Tinh, mu+'c ddo^. tru+o+?ng tha`nh ve^` nha.c
va` su+.
chi'n to+'i cu?a lo+`i ca mo+'i tha^'y ro~ no+i nha.c Tri.nh Co^ng
So+n.
Ma^`u na('ng va` ma^`u ma('t,
chie^'c bo'ng nghie^ng, ba`n tay xo^n xao,
gio' ma^y nga`n, ha`ng ca^y tha('p ne^'n... vo+'i Na('ng Thu?y
Tinh,
ti`nh ca Vie^.t Nam ddi sang mo^.t hu+o+'ng mo+'i. Ngo^n ngu+~
du`ng
la`m lo+`i ca la` ngo^n ngu+~ cu?a thi ca, mo+'i tu+` a^m thanh
dde^'n
y' nghi~a. Tru+o+'c va` sau Tri.nh Co^ng So+n kho^ng ai vie^'t
thu+'
lo+`i ca nhu+ the^'...
Trong chie^`u da`i sa'ng ta'c
cu?a Tri.nh Co^ng So+n, o^ng cu+' tie^'p
tu.c la`m mo+'i o^ng ma~i ma~i. So vo+'i Na('ng Thu?y Tinh, thi`
Nhu+
Ca'nh Va.c Bay la.i hoa`n toa`n ddi sang mo^.t lo^'i kha'c. Ca'i
ddau
ddo+'n, che^'t cho'c kho^ng co`n nu+~a, nhu+ng nie^`m tuye^.t
vo.ng thi`
co`n nguye^n. Ca^u cuo^'i cu?a ba`i ha't na`y, cu+' nhu+ nhu+~ng
vo`ng
so'ng tre^n ma(.t ho^`, cha.m va`o bo+`, ro^`i la.i cha.y ra giu+~a
ho^`
hoa`i hoa`i ma~i ma~i. Nhu+~ng so+.i to'c tu+` ddo' ma~i ma~i
la` nha(c
nho+? ve^` ma(.t ho^` so'ng. Na'ng thi` ho+`n ghen, mu+a thi`
la`m
buo^`n ddo^i ma('t. DDa(.c ti'nh tho+ hie^.n ra ra^'t ro~ trong
Nhu+
Ca'nh Va.c Bay, la`m khi'a ca.nh tho+ la^'n ha(?n pha^`n nha.c.
Quy`nh Hu+o+ng ma` o^ng vie^'t
trong tha^.p nie^n 70 la.i ddu+a nha.c
cu?a o^ng ddi xa kho?i ca'i bo+` be^'n dda^`u tie^n cu?a U+o+'t
Mi the^m
mo^.t ddoa.n ddu+o+`ng da`i kha'c. O^ng nhe. nha`ng nhu+ nhu+~ng
bu+o+'c
nhu'n nha^?y cu?a nhi.p 2/4 nhu+ mo^.t lo+`i to? ti`nh ha^n hoan...
Bo^ng hoa quy`nh o^ng ddem ta(.ng
ngu+o+`i ye^u da^'u cu~ng la` mo'n
qua` ngu+o+`i nha.c si~ vie^'t ti`nh ca dde^? la.i cho chu'ng
ta, cho
ddo+`i so^'ng, ddo+`i so^'ng ra^'t dde.p ma` o^ng chi? cho chu'ng
ta
ti`m la.i ddu+o+.c trong the^' gio+'i na('ng ha.n dda~ co' lu'c
bo^'c
cha'y tan na't na`y.
trôû veà dieãn ñaøn
trang keá