Beân ñôøi
hui quaïnh
VB, 3/4/01
LTS. Ba`i du+o+'i dda^y do ca si~ Kha'nh Ly vie^'t,
ghi la.i ky? nie^.m
ga(.p la.i nha.c si~ Tri.nh Co^ng So+n ta.i Montreal khi nha.c
si~ qua
dda^y chu+~a be^.nh. Vie^.t Ba'o tra^n tro.ng ca?m o+n ca si~
Kha'nh Ly
cho phe'p pho^? bie^'n na`i na`y. Ba`i na`y va` nhie^`u ba`i kha'c
ddang
dda(ng tre^n trang web www.khanhly.com.
oOo
O+? dda^u va` bao gio+` cu~ng va^.y, mo^~i khi nghe
tie^'ng anh no'i
cu+o+`i, to^i dde^`u ca?m tha^'y ye^n ta^m vo^ cu`ng..."O^,
Mai ha?, co'
qua kho^ng". To^i cu+o+`i..."Em cu~ng chu+a bie^'t ti'nh
sao, dde^? xem
dda~ nghe anh...". Mie^.ng thi` no'i va^.y, sa'ng ho+m sau
to^i dda~ co'
ma(.t o+? phi tru+o+`ng. Chuye^'n bay ca^'t ca'nh lu'c 7 gio+`
sa'ng.
Tro+`i lu'c ddo' dda~ sang tha'ng4 tuyeát vaãn
phuû traéng xoùa hai
be^n ddu+o+`ng tu+` phi tru+o+`ng ve^` nha`. Hi`nh nhu+ ca'i gi`
va`o
lu'c sa('p he^'t cu~ng ma.nh me~ the^m, nhu+ a'nh lu+?a, nhu+
co+n
na('ng, nhu+ mu+a do^ng, nhu+ ti`nh ye^u - ro^`i mo+'i chi.u du+'t
ha(`n, mo'i chi.u buo^ng tay cha^'p nha^.n. Cu~ng may, to^i chua^?n
bi.
a'o la.nh dda^`y ddu?, va^.y ma` cu~ng kho^ng tra'nh kho?i nhu+~ng
suy't
xoa.
To^i ddi tha(?ng le^n la^`u, ro'n re'n bu+o+'c va`o
pho`ng. Anh ddang
ngu?. Gia^'c ngu? buo^?i chie^`u. Khuo^n ma(.t ga^`y, xu+o+ng
xu+o+ng
go'c ca.nh. Ca'i ki'nh go.ng va^n va^n nhu+ ddo^`i mo^`i dde^?
tre^n
ba`n nho` dda^`u giu+o+`ng. Anh ga^`y qua'. To^i bu+o+'c la.i
ga^`n anh
ho+n. Ra^'t nhe. nha`ng to^i cu'i xuo^'ng nhi`n sa't ma(.t anh.
To^i
kho^ng nghe ho+i tho+? cu?a chi'nh mi`nh. Tu+. du+ng to^i muo^'n
ho^n
le^n tra'n anh. To^i kho^ng la`m the^'. To^i muo^'n na('m la^'y
ba`n tay
ra^'t ga^`y co' nhu+~ng ngo'n thon da`i, dda(.t tre^n ngu+.c.
To^i
kho^ng la`m the^'. Va` cu~ng ra^'t nhe. nha`ng nhu+ khi bu+o+'c
va`o,
to^i ra ngoa`i pho`ng kha'ch ngo^`i no'i chuye^.n vo+'i Ta^m,
Ti.nh va`
anh Thi'ch.
Anh bu+o+'c ra, tay vuo^'t to'c, tay chi? to^i..."A,
to+'i ro^`i a`.
To+'i ho^`i na`o va^.y.." Gio.ng anh kho^ng he^` co' chu't
nga.c nhie^n,
la`m nhu+ ca'i chuye^.n to^i dde^'n, anh dda~ bie^'t. Nga`y xu+a
cu~ng
the^'. Chu'ng to^i o^m choa`ng la^'y nhau, va` dde^'n lu'c na`y
to^i
mo+'i ca?m nha^.n ra(`ng chu'ng to^i thu+.c su+. co' nhau. Kho^ng
pha?i
trong mo^.t gia^'c mo+ ke'o da`i 17 na(m. Ta^'t ca? chu'ng to^i
ngo^`i
be^n nhau. Hi`nh nhu+ chu+a bao gio+` chu'ng to^i no'i vo+'i nhau
nhie^`u du` o+? ba^'t cu+' mo^.t dde^` ta`i, mo^.t la~nh vu+.c
na`o.
Hi`nh nhu+ chu'ng to^i co' ca'ch no'i ma` chi? hai chu'ng to^i
hie^?u
ddu+o+.c. Mo^.t ca'ch no'i o+? bo^'n con ma('t im la(.ng. Cu~ng
co'
lu'c, ca? hai chu'ng to^i bi. lo^i cuo^'n va`o ca^u chuye^.n vui
cu?a
mo.i ngu+o+`i. Nhu+ng ddo' la` nhu+~ng ddie^`u hoa`n toa`n kho^ng
di'nh
li'u, lie^n quan dde^'n nhu+~ng ddie^`u thu+.c su+. chu'ng to^i
muo^'n
no'i vo+'i nhau. Ta^'t ca? nhu+~ng ddie^`u ca^`n no'i, chi'nh
la`
nhu+~ng ddie^`u kho^ng bao gio+` no'i ra ba(`ng lo+`i.
Buo^?i chie^`u tuye^'t ro+i ki'n ma(.t ho^`, chu'ng
to^i ddi be^n ca.nh
ha`ng ca^y dda^`y hoa. Hoa tuye^'t. No'i chuye^.n ba^ng quo+,
kho^ng gi`
ro~ ra`ng ddu+o+.c dda(.t ra, kho^ng co' gi` tha('c ma('c, kho^ng
co'
khoa?ng ca'ch 17 na(m dde^? pha?i ngo+~ nga`ng. To^i ngo+~ nhu+
vu+`a
tu+` Saigon va`o Hue^' tha(m anh. Anh tu+` Hue^' va`o Saigon.
Chu'ng
to^i uo^'ng cafe' ta.i La Pagode. To^i tu+o+?ng se~ co' nhie^`u
ddie^`u
dde^? hai anh em no'i vo+'i nhau. Nhu+ng ca? hai dde^`u kho^ng
no'i gi`
ca?.
Bao nhie^u nga`y tha'ng dda~ ddi qua giu+~a chu'ng
to^i. Anh va^~n
kho^ng bao gio+` thay ddo^?i. To^i cu~ng the^'. Ca? hai kho^ng
co'
nhu+~ng tha('c ma('c ve^` ddo+`i so^'ng cu?a nhau bo+?i 30 na(m
tru+o+'c
dda~ kho^ng ho?i thi` 30 na(m sau cu~ng kho^ng ho?i...To^i quy'
nhu+~ng
gia^y phu't o+? be^n anh va` to^i nghi~ anh se~ no'i vo+'i to^i
ddie^`u
ca^`n no'i, ne^'u co'. Anh im la(.ng cu~ng co' the^? vi` nhu+~ng
ddie^`u
anh nghi~, anh muo^'n, kho^ng co`n ca^`n thie^'t dde^? pha?i no'i
ra.
Trong mo^.t ca(n pho`ng, kho^ng pha?i be^n ca.nh so^ng
Hu+o+ng ma` o+?
ngay giu+~a lo`ng tha`nh pho^' Montre'al. Be^n ngoa`i tuye^'t
ro+i,
chu'ng to^i ngo^`i vo+'i nhau, nhu+~ng ngu+o+`i ba.n cu~. Ha't
la.i
nhu+~ng ba`i ha't nga`y xu+a. Hoa(.c nhu+~ng ti`nh ca mo+'i. Mo^~i
ngu+o+`i mo^.t ly ru+o+.u, kho'i thuo^'c mu` mi.t, mo^~i ngu+o+`i
ngo^`i
sa't nhau tre^n chie^'c tha?m, tru+o+'c lo` su+o+?i...Kho^ng ai
ca?m
tha^'y la.nh. Kho^ng chu't la.nh le~o na`o giu+~a chu'ng to^i
trong ca(n
pho`ng nho?...Anh ha't ddi. Kho^ng, Mai ha't ddi. Giang ha't ddi.
Mai
nga^m tho+ ddi...
"Ma` sao gia^'c ngu? kho^ng da`i. Ma` dde^m kho^ng
nga('n ma` tro+`i
cu+' mu+a. O+? dda^y to^i so^'ng nhu+ thu+`a. Co^' ddem men ru+o+.u
ta^?m vu+`a lo`ng nhau." (NB)
Cu~ng mu`a ddo^ng, mo^.t dde^m na`o ddo', 1974 o+?
nha` anh chi. Le^~,
o+? Hue^'. Ngo^i bie^.t thu+. be^n ca.nh so^ng Hu+o+ng. Ngoa`i
tro+`i
cu~ng to^'i va` la.nh nhu+ dde^m nay. Mu`a ddo^ng o+? Hue^'. Chu'ng
to^i
cu`ng ngo^`i be^n nhau nhu+ ho^m nay. Lu'c ddo', to^i vu+`a 30
tuo^?i.
To'c va^~n co`n xanh. Lo`ng co`n tha thie^'t ye^u ddo+`i so^'ng.
Mo^.t
buo^?i sa'ng to^i bo^~ng tha^'y ma(.t tro+`i le^n cu`ng to^i va`
bie^?n
ca?. Nu+o+'c ma('t to^i tuo^n nhu+ mu+a. To^i nho+' mu`a ddo^ng
o+?
Hue^'. Chi'nh Hue^' cho to^i ho+i tho+?.
Ba^y gio+` la` cuo^'i ddo^ng. Nhu+~ng bo^ng tuye^'t
bay trong chie^`u,
dda^.u tre^n nhu+~ng ca`nh ca^y tru.i la', ga^`y guo^.c. Chu'ng
to^i ddi
be^n nhau. Tia na('ng di.u da`ng dda^.u tre^n nhu+~ng bo^ng hoa
nho?
be', la^'p la'nh ta^'m tha?m da^`y tra('ng tinh, chi? co' ve^'t
cha^n
be' nho' cu?a nhu+~ng chu' so'c nghi.ch ngo+.m cha.y to+'i a(n
nhu+~ng
ha.t ba('p rang no^? bung ma` anh lie^.ng ra dde^? du. chu'ng
la.i
ga^`n. Anh cu+o+`i vui, a'nh ma('t long lanh theo do~i. To^i i't
tha^'y
anh cu+o+`i ma` cu~ng kho^ng bao gio+` tha^'y anh to? ve? buo^`n
ba~.
Chu'ng to^i ti`m dde^'n mo^.t tha^n ca^y lo+'n, mo^.t
nu+?a nga^.p
du+o+'i tuye^'t, ngo^`i nghi? cha^n. Tuye^'t va^~n ro+i. Chi?
co' hai
chu'ng to^i giu+~a mo^.t vu`ng tra('ng me^ng mo^ng ye^n la(.ng.
Cha(?ng
le~ kho^ng co' gi` dde^? no'i, kho^ng co`n gi` dda'ng no'i sau
mu+o+`i
ma^'y na(m va('ng nhau? Co' chu+'. Anh dda~ no'i, kho^ng pha?i
vo+'i
rie^ng to^i, ma` o+? nhu+~ng ba`i ha't. To^i dda~ nghe va` hie^?u
tu+`
ddo'...
"Co' ddu+o+`ng xa ma` gio' chie^`u qua.nh que~.
Co' ho^`n ai ddang nhe`
nhe. sa^`u le^n...To^i la` ai ma` co`n khi da^'u le^.. To^i la`
ai ma`
co`n tra^`n gian the^'. To^i la` ai. La` ai. La` ai ma` ye^u qua'
ddo+`i
na`y...Con die^`u bay ma` linh ho^`n la.nh le~o. Con die^`u ro+i
cho
vu+.c tha(?m buo^`n theo..."
To^i bo^~ng thu+o+ng anh the^m va` ca`ng quy' tro.ng
nhu+~ng gia^y phu't
be^n anh. Cu~ng vo^.i va`ng, nga('n ngu?i nhu+ nhu+~ng la^`n to^i
ghe'
Hue^'. Tuy nhie^n, to^i nghi~. Nhu+ the^' co' le~ to^'t ho+n.
Bo+?i vi`
nhu+~ng ddie^`u nhu+ the^' dda~ cho to^i ca'i ca?m tu+o+?ng la`
kho^ng
he^` bao gio+`, giu+~a chu'ng to^i co' ca'i khoa?ng ca'ch 17 na(m.
La'
va^~n ro+i tre^n lo^'i chu'ng to^i ddi. Nhu+~ng kho'm hoa na('ng
va^~n
la^'p la'nh tre^n ddu+o+`ng chu'ng to^i ddi. Ta^'t ca? va^~n co`n
ru+.c
ro+~.
Quay ve^` ca(n pho`ng nho?. A'nh lu+?a nhu+ ho^`ng
the^m, a^'m a'p the^m
be^n ly ru+o+.u ma`u ho^? pha'ch, cay no^`ng. Co+?i a'o la.nh
ra, tro^ng
anh ga^`y ho+n xu+a nhie^`u, song so vo+'i la^`n ga(.p nhau o+?
Paris
1989, anh co' ve? kho?e ho+n. Be^n ca.nh anh la` Hoa`ng Xua^n
Giang cu?a
qua'n Va(n nga`y xu+a. Giang dda~ co' vo+., con ga'i lo+'n ro^`i.
Hoa`ng
Xua^n So+n cu~ng ddu`m dde^` mo^.t ga'nh the^ nhi na(.ng tri~u
hai vai.
Pha.m Nhua^.n to be'o ho+n xu+a, vui ve? cu+o+`i no'i o^`n a`o
be^n
ca.nh Hoa`ng Xua^n So+n nho? nhe. thu+ sinh. Hoa`ng Xua^n Giang
va.m
vo+~ kho?e ma.nh nhu+ loa`i ca^y hoang trong ru+`ng gia` va` anh,
anh
mong manh va` tha^.t dda(`m tha('m. Nhi`n quanh, to^i tha^'y nhu+
mi`nh
ddang so^'ng trong tha^`n thoa.i 20 na(m la` dda^y. Chi? o+? mo^.t
buo^?i chie^`u cuo^'i ddo^ng ta.i tha`nh pho^' Montreal. Co`n
ai nu+~a
nhi?? Cha('c cha('n la` co`n thie^'u mo^.t va`i ngu+o+`i. Trong
to^i,
mo^.t thoa'ng nga^.m ngu`i.
Chu'ng to^i chia tay nhau, du+o+'i a'nh dde`n ddu+o+`ng
va`ng vo.t,
tru+o+'c cu+?a nha` anh Que^'. Mai ga(.p la.i. Anh va` to^i tro+?
ve^`
nha` Ta^m. No^~i vui la`m to^i kho' ngu? nhu+ nga`y xu+a sau mo^~i
buo^?i ha't, chu'ng to^i thu+o+`ng ngo^`i la.i vo+'i nhau, chia
cho ca.n
nie^`m vui co`n so't la.i. Nhu+~ng nie^`m vui kho^ng the^? dde^?
vung
va~i, bo? phi'. Pha?i uo^'ng he^'t, nuo^'t he^'t va`o lo`ng. Chu'ng
to^i
dda~ so^'ng ba(`ng nhu+~ng nie^`m vui kho^ng nhie^`u trong ddo+`i.
To^i
tu+. cho mi`nh la` ca'i bo'ng cu?a anh va` cu~ng ddu+o+.c hu+o+?ng
nie^`m vui ddo'.
To^i mo+? cu+?a pho`ng ra^'t nhe.. Anh dda~ ngu? ye^n.
Cho^~ to^i na(`m
ca'ch cho^~ anh mo^.t sa?i tay. To^i khe~ na(`m xuo^'ng, ke'o
me^`n
le^n, nha('m ma('t do^~ gia^'c ngu?. To^i nghi~ la't nu+~a dda^y,
khi
ma(.t tro+`i le^n tre^n tha`nh pho^' na`y, khi to^i thu+'c da^.y,
to^i
se~ nhi`n tha^'y anh. Tuye^'t va^~n bay ngoa`i cu+?a so^? nhu+ng
nga`y
se~ dde.p.
Anh da^.y ra^'t so+'m va` vie^.c la`m dda^`u tie^n
trong nga`y cu?a anh
la` ra kho?i nha`. Ti`m dde^'n mo^.t qua'n cafe', ngo^`i ddo'
hu't
thuo^'c va` nhi`n ngu+o+`i qua la.i tre^n ddu+o+`ng pho^'..."pha?i
nhi`n
tha^'y mo.i ngu+o+`i, mo^.t nga`y kho^ng tha^'y ai, buo^`n de^~
so+.".
To^i nhi`n anh cu+o+`i kho^ng no'i. Ca'i nhi`n va` nu. cu+o+`i
la` ca^u
tra? lo+`i. Nga`y xu+a anh cu~ng the^'. Chu'ng to^i cu`ng nhau
xuo^'ng
pho^'. Va^~n im la(.ng ddi be^n nhau vo+'i no^~i ha^n hoan ha.nh
phu'c
kho^ng tha`nh tie^'ng..."Mo^~i nga`y to^i cho.n ddu+o+`ng
mi`nh ddi.
DDu+o+`ng dde^'n anh em, ddu+o+`ng dde^'n ba.n be`. To^i cho.n
no+i na`y
cu`ng nhau ca ha't. DDe^? tha^'y tie^'ng cu+o+`i ro^.n ra~ bay..."
DDo' la` nhu+~ng ddie^`u ra^'t tha^.t tha` anh dda~
no'i, dda~ la`m,
dde^? sau cu`ng..."To^i cho+.t bie^'t ra(`ng vi` sao to^i
so^'ng, vi`
dda^'t nu+o+'c na`y ca^`n mo^.t tra'i tim. Va` nhu+ the^' to^i
dde^'n
trong cuo^.c ddo+`i. Va` nhu+ the^' to^i so^'ng vui tu+`ng nga`y.
DDa~
ye^u ddo+`i ba(`ng tra'i tim cu?a to^i..."
To^i tha^'y anh ye^u ddo+`i thu+.c su+.. Anh cu+o+`i
vo+'i o^ng Pha.m
Duy, o^ng Tra^`m Tu+? Thie^ng, o^ng Duy Kha'nh va` ca'c ba.n qua
ddie^.n
thoa.i. Anh ha't va` chi? cho to^i, ca('t nghi~a cho to^i nhu+~ng
ba`i
ha't mo+'i..."Nho+' ddu+`ng co' ha't nhu+ tra? ba`i nhe'...".
Gio.ng anh
ha't kho?e ho+n la^`n ga(.p o+? Paris..."Tho^i anh ha't ddi,
anh ha't
hay...ho+n em". Anh cu+o+`i, ma('t anh cu~ng cu+o+`i..."Anh
bao gio+`
cu~ng ha't hay ho+n Mai"...
To^i bo^`i ho^`i nho+' la.i nhu+~ng nga`y tha'ng cu?a
na(m 1967. Chu'ng
to^i nhu+~ng ngu+o+`i ba.n nghe`o dde^'n vo+'i nhau, ga('n bo'
kho^ng
ngo+`. Gia ddi`nh anh gia^`u, gia ddi`nh Hoa`ng Xua^n So+n, Hoa`ng
Xua^n
Giang cu~ng gia^`u, nhu+ng ca' nha^n chu'ng to^i dde^`u nghe`o.
Mo^.t
di~a co+m chia hai, mo^.t ddie^'u thuo^'c cu`ng hu't, mo^.t ly
cafe'
cu`ng uo^'ng. Chia nhau na(`m ngu? tre^n nhu+~ng to+` ba'o nha^`u
na't
tra?i du+o+'i dda^'t. Ti`nh ba.n, ti`nh anh em na^?y ma^`m o+?
ddo'.
Qua'n Va(n, ca'i te^n qua'n de^~ nho+' va` de^~ thu+o+ng, mo.c
le^n cho+
vo+ giu+~a lo`ng Saigon tra(m nga`n ma`u sa('c. Ma'i ba(`ng la',
va`
nhu+~ng ta^'m va'n e'p hu+ be^?, ddu+o+.c ghe'p la.i, nho? ho+n
ca'i
be^'p o+? dda^y, chi? da`nh la`m cho^~ pha cafe'. Mo^~i ngu+o+`i
to+'i
tu`y tie^.n ti`m cho^~ ngo^`i tre^n ca'i ne^`n xi ma(ng bo? tro^'ng
ngo^?n ngang ga.ch vu.n va` co? da.i. DDo' la` no+i ga(.p go+~
dde.p
dde~ nha^'t cu?a mo^.t tho+`i to^i co`n tre?.
Chu'ng to^i kho^ng he^` bie^'t...ngoa`i ddo+`i co'
gi` vui. Chu'ng to^i
kho^ng ca^`n bie^'t vi` nie^`m vui dda~ co'. Ra^'t ddo+n so+ ma`
tha('m
thie^'t kho^ng ro+`i. DDe^'n vo+'i nhau qua su+. run ru?i cu?a
ddi.nh
me^.nh. Kho^ng the^` tho^'t, kho^ng hu+'a he.n. DDe^'n va` ngo^`i
vo+'i
nhau. Mo^.t la^`n ro^`i thi` co' nghi~a la` ma~i ma~i. Giang ddo',
So+n
ddo', Nhua^.n ddo', Thao ddo', Anh va` to^i...tu+` nhu+~ng nga`y
la(n
lo'c ddo' cho dde^'n ba^y gio+` va^~n kho^ng do+`i ddo^?i. Qua
nhu+~ng
ba`i ha't cu?a anh, su+. ke^'t ho+.p nhu+~ng ngu+o+`i tre? tha^.t
khi't
khao, vu+`a va(.n. Ai dde^'n cu~ng ddu+o+.c, ai ddi cu~ng ddu+o+.c...
"Em theo ddo+`i co+m a'o. Mai ra pho^' xo^n xao.
Bao nhie^u nga`y ye^u
da^'u tan theo...". To^i co' ca?m tu+o+?ng ddo' la` mo^.t
lo+`i tra'ch
mo'c anh da`nh cho to^i. Ra^'t di.u da`ng nhu+ ba?n ti'nh anh.
Tu+` bao
nhie^u na(m nay, ca^u ha't ddo' theo to^i nhu+ mo^.t ve^'t thu+o+ng.
DDo+`i co+m a'o qua? tha^.t dda~ cho to^i la('m e^ che^`, kho^?
ddau,
nhu+ng nhu+~ng nga`y ye^u da^'u be^n anh va` ba.n be` dda~ cha(?ng
bao
gio+` to^i que^n...du` ddo+`i so^'ng co' la('m tan vo+~, co' la('m
chi`m
sa^u, nhu+ng mo+ u+o+'c cu?a mo^.t ddo+`i ngu+o+`i thi` trong
tra'i tim
ba^`m da^.p cu?a to^i- nhu+~ng nga`y tha'ng cu~ va^~n la` mo^.t
ddie^?m
son, la` mo^.t ba'm vi'u cuo^'i cu`ng va` duy nha^'t...
trôû
veà dieãn ñaøn